deneme
Sertleşme bozukluğu nedir? Sürekli olarak ya da yineleyici bir biçimde herhangi bir cinsel etkinliği başlatmak veya sürdürmek için yeterli sertleşmeyi sağlamada güçlük olarak tanımlanabilir. Bu sorun her cinsel etkinlik sırasında olabileceği gibi sertleşme sorunu sadece belli cinsel etkinliklerde de ortaya çıkabilir. Örneğin masturbasyon sırasında sertlik sağlanırken, partneri cinsel etkinliklerde sertleşme sağlanamayabilir. Sertleşme bozukluğu kaç yaşında başlar? Sertleşme sorunu her yaşta görülebilir ama ileri yaşlarda daha sık görülür. Yapılan araştırmalar 40 yaşından sonra sertleşme sorununun görülme sıklığının arttığını göstermiştir. İleri yaşlarda genelde bedensel sebepler daha fazla rol oynar. Kalp damar hastalıkları, nörolojik hastalıklar, diyabet (şeker hastalığı) gibi hastalıklar riski artırır. Genç yaşta da özellikle psikolojik kökenli nedenlerle sertleşme sorunu görülebilir. Örnek olarak cinsel deneyimi yetersiz kişilerde ilk gece korkusuna bağlı sertleşme sorunu görülebilir. Sertleşme bozukluğu görülme sıklığı nedir? Sertleşme bozukluğu erkeklerde görülen cinsel işlev bozuklukları arasında görülme sıklığı açısından ikinci sırada yer almasına rağmen başvuru sıklığı açısından birinci sırada yer almaktadır. Cinsel birleşmeyi engellemesi sebebiyle daha acil bir durum olarak değerlendirilmesi tedavi için başvuru sıklığını arttırır. Tüm erişkin erkeklerin %10-20’sinde görülmektedir. Bu oran yaşla birlikte artmaktadır. 40-70 yaşları arasında bu oran %50 lere çıkmaktadır. Erkeklerin %20’sinde ilk cinsel deneyimleri öncesinde sertleşme problemleri ile ilgili endişe duyduğu, yaklaşık %8’inin ilk cinsel deneyimlerinde birleşmeye engel olacak şekilde sertleşme problemi yaşadığı bildirilmiştir. Sertleşme bozukluğunda ilaç tedavileri var mıdır? Sertleşme bozukluğunda kullanılan çeşitli ilaç tedavileri vardır. Sertleşme sorunu testosteron eksiliği veya hiperprolaktinemi gibi hormon düzeylerindeki bozukluklara bağlı olarak ortaya çıkmışsa hormon tedavileri uygulanabilir. Ancak hormon düzeyleri normal olan erkeklerde hormon tedavisi etkisizdir. Son 10 yılda sertleşme sorununda ilaç tedavileri konusunda önemli gelişmeler olmuştur. Penis damarlarını genişleten, penise gelen kan akımını artıran fosfodiesteraz inhibitörleri doktor tarafından değerlendirildikten sonra gerekli görülürse doktor önerisiyle (Sildenafil, Vardenafil, Tadalafil) tedavide kullanılmaktadır. Sertleşme bozukluğunda ilaç tedavileri başarılı mıdır? Sertleşme bozukluğunun nedenine göre ilaç tedavi başarısı değişkenlik gösterir. Eğer bir hormon eksikliği ya da fazlalığı sözkonusuysa buna yönelik tedavi etkili olmaktadır. Fosfodiesteraz inhibitörü olan ilaçlar (Sildenafil, Vardenafil, Tadalafil) özellikle diyabet, hipertansiyon gibi hastalıklara bağlı ortaya çıkan, prostat ameliyatları sonrasında gelişen veya ilaç kullanımına bağlı gelişen sertleşme sorunu olan kişilerde etkili olmaktadır. Sertleşme bozukluğunda kullanılan ilaçların yan etkileri var mıdır? Sildenafil, Vardenafil, Tadalafil etken maddeli fosfodiesteraz inhibitörü ilaçların en sık görülen yan etkileri, başağrısı, yüzde kızarma, dispepsi (hazımsızlık), rinit (nezle), sırt ağrısı, görme bulanıklığıdır. Bu yan etkiler çoğunlukla kişinin ilaç bırakmasına neden olacak düzeyde değildir. Sertleşme bozukluğunda kullanılan ilaçları kalp hastaları da kullanabilir mi? Kalp ve damar hastalıkları, sertleşme bozukluğu için en önemli risk faktörlerinden biridir. Nitrat grubu ilaç kullanan kalp hastaları, sertleşme bozukluğunda kullanılan ilaçları kesinlikle kullanmamalıdır. Ayrıca stabil olmayan anjinası (kalp ağrısı), kontrol edilemeyen hipertansiyonu (yüksek tansiyon) olan, ciddi (kalp) kapak hastalığı olanlar, yüksek risk taşıyan aritmisi olan ve kardiyomyopati (kalp kası hastalığı olan) hastaları ilaç kullanımı açısından yüksek risk grubundadır. Sertleşme bozukluğunda kullanılan ilaçlarla ilgili yanlış inançlar nelerdir? Bu ilaçlarla ilgili en büyük yanlış inanış ilaçların alındığında her kişide sertleşme oluşturacağı beklentisidir. İlaçların etki etmesi için cinsel istek ve uyarı gereklidir. Cinsel istek ve uyarı olmadan ilaçlar sertleşme sağlamaz. İkinci yanlış inanış ise sertleşme sorunu olmayan kişilerde sertleşmeyi artıracağı beklentisidir. Sertleşme sorunu olmayan kişilerde de daha yüksek bir performans beklentisiyle ilaç kullanmı olmaktadır, bu kişilerde her zamanki sertlikten daha fazla bir sertlik oluşmamaktadır. Sertleşme bozukluğunun sebepleri nelerdir? Sertleşme bozukluğunun nedenlerini organik (bedensel) ve psikolojik olarak ikiye ayırabiliriz. Kişide hangi sebeplerin etkili olduğunu anlamak için iyi bir cinsel öykü alınmalıdır. Çoğunlukla neden organik olsa bile kişinin sertleşme olup olmayacağı, sertleşmenin sürüp sürmeyeceği kaygısı , sorunun üzerine performans anksiyetesinin (kaygısının) eklenmesine neden olmakta bu da sorunu yalnızca organik nedenli olmaktan çıkarmakta, psikolojik kökenli nedenlerin de etyolojide (bu hastalığın oluşmasına) rol oynamasına neden olmaktadır. Sertleşme bozukluğuna neden olan fiziksel sebepler neledir? Sertleşme bozukluğunun fiziksel nedenlerini vasküler (damarsal) hastalıklar, hormonal nedenler, nörojenik nedenler, ilaçlar, alkol ve madde olarak beşe ayırabiliriz. Vasküler (damarsal) nedenler arasında en sık arterioskleroz (damar tıkanıklığı), hipertansiyon (yüksek tansiyon), hiperlipidemi (kandaki yağ oranında artma), hormonal nedenler arasında en sık testosteron düşüklüğü, hipotroidi, hiperprolaktinemi, nörojenik nedenler arasında en sık diyabet (şeker hastalığı), parkinson gibi kronik hastalıklar, prostat ameliyatı gibi cerrahi girişimler, ilaçlar arasında da en sık antidepresanlar, antihipertansifler, kardiyak (kalp) ilaçlar sayılabilir. Sertleşme bozukluğuna neden olan psikolojik sebepler nelerdir? Sertleşme bozukluğunun psikolojik nedenlerini, hazırlayan nedenler, tetikleyen ve sürdüren nedenler olarak üçe ayırabiliriz. Hazırlayan nedenler arasında en sık görülenler cinsel bilgi eksikliği, cinsel deneyimsizlik ve yetiştiriliş biçimidir. Tetikleyen nedenler arasında; ilişki ile ilgili sorunlar, iş hayatındaki sorunlar, maddi sorunlar, kendisinde ya da eşinde başka bir cinsel sorun ya da bir psikiyatrik ya da fiziksel hastalığın ortaya çıkması, yaşlanmanın kişide oluşturduğu doğal değişimleri sayılabilir. Sürdüren nedenler arasında en yaygını performans kaygısıdır. Sertleşme sorunu yaşayan bir erkek cinsel ilişkiye başlamadan önce sertleşmenin olup olamayacağı ile ilgili aşırı bir kaygı ve endişe duymaktadır. Sorunun sürmesine katkısı olan bir diğer durum da cinsel partnerin cinselliğe ve soruna karşı yaklaşımıdır. Sertleşme bozukluğuna sebep olabilecek risk faktörleri nelerdir? Sertleşme bozukluğunun en sık görülen risk faktörlerini depresyon, alkol bağımlılığı, partner reddi gibi psikojenik nedenler ve yaşlanma, diyabet (şeker hastalığı), hiperlipidemi (kandaki yağ oranında artma), kardiyak (kalp) hastalıklar, hipertansiyon, alkol ve sigara kullanımı, çeşitli ilaçlar gibi organik nedenler olarak sayılabilir. Sertleşme bozukluğu gelişen biri ne yapmalıdır? Sertleşme sorunu yaşayan birisi bunu yorgunluk, stres, yoğun alkol alımı gibi nedenlerden sonra yalnızca birkaç kez yaşadıysa bunların sertleşme sorununa neden olabileceğini bilip cinsel etkinlik öncesi sertleşme sorununun tekrarlayıp tekrarlamayacağıyla ilgili kaygı yaşayıp performans anksiyetesi (kaygısı) geliştirmezse bu durum geçici olabilir. Aşırı heyecan veya ilk gece korkusu gibi psikolojik nedenlerin sebep olduğu bir durumsa ve hasta genç ise genelde psikolojik kökenli sertleşme bozukluğudur ve kişi cinsel terapi konusunda deneyimli bir psikiyatrist veya psikologa başvurmalıdır. Hastanın eğer diyabet (şeker hastalığı), kardiyak (kalp) hastalık, hipertansiyon gibi bedensel bir hastalığı varsa ve ileri yaştaysa organik nedenlerin rol oynayabileceği düşünülerek androloji konusunda deneyimli bir üroloğa başvurması önerilir. Ama unutulmaması gerekir ki neden organik bile olsa bir erkek sertleşme sorunu yaşadığında sorunla ilgili performans kaygısı eklendiğinden mutlaka psikiyatrik destek de alması gerekmektedir. Sertleşme bozukluğu nasıl tedavi edilir? Eğer psikojenik nedenlere bağlı sertleşme sorunu varsa bu konuda deneyimli psikiyatrist ve psikologlar tarafından cinsel terapi uygulanabilir. Cinsel terapi yaklaşık 6-12 seans sürmektedir. Cinsel terapi bilişsel davranışçı yöntemlerle yapılır, eğer kişinin cinsel partneri varsa tedaviye partneriyle başvurması önerilir, bu tedavi başarısını daha da artırmaktadır. Öncelikle cinsel konularda bilgi verilir, cinsel bölgelerin anatomisi ve fizyolojisi anlatılır. Daha sonra çeşitli ev ödevleri verilerek cinsel terapi uygulanır. Eğer organik nedenler düşünülüyorsa, tanı ve ayırıcı tanıya götürecek incelemeler yapıldıktan sonra altta yatan nedene uygun tedavi uygulanır. Sertleşme bozukluğunda hangi tedavi yöntemleri uygulanmaktadır? Sertleşme bozukluğunun nedenine bağlı olarak uygulanan tedavi değişmektedir. Eğer cinsel bilgi ve deneyim eksikliği, ilk gece korkusuna bağlı ortaya çıkan sertleşme sorunu varsa yalnızca cinsel bilgi verilmesi bile sorunu düzeltebilir. Psikolojik kökenlerden kaynaklı sertleşme sorunu varsa bu konuda deneyimli psikiyatrist ve psikolog tarafından yaklaşık 6-12 seans süren cinsel terapi uygulanır. Eğer ilişki sorunları öncelikliyse ve buna bağlı sertleşme sorunu ortaya çıkmışsa öncelikle ilişki terapisi daha sonra cinsel terapi uygulanır. Organik nedenlere bağlı sertleşme sorunu varsa ilaç tedaviler, penise enjeksiyon tedavileri, vakum uygulaması ve penil protezler tedavide uygulanabilir. Sertleşme bozukluğunda vakum uygulaması ne zaman yapılır? Özellikle yaşlı hastalarda diğer invaziv (girişimsel) tedavilerin uygulanma zorluklarının olması, ilaç kullanımının kontrendike (zararlı) olduğu durumlarda vakum tedavisi bir tedavi alternatifi oluşturmaktadır. Vakum aletlerinin avantajları; tüm sertleşme bozukluğu olgularında etkilidir., düşük komplikasyon (istenmeyen durum) oranı vardır, kullanım sıklığı kısıtlaması yoktur. Vakum aletlerinin kullanımının dezavantajları; uygulanması iyi bir el becerisi gerektirmektedir, dar açılı sertleşme sağlamaz, penis cildinde renk değişimine yol açar, morarmaya neden olur ve boşalmayı engelleyebilir. Sertleşme bozukluğunda penil protezler ne zaman kullanılır? Diğer tedavilerin başarısız olduğu durumlarda, hasta tercih ediyorsa ve korpus kavernozumda (penisin içindeki yapı) daha önceki ameliyatlara veya enjeksiyona bağlı fibrozis (doku sertleşmesi) gelişmişse uygulanabilir. Ama hastalara protezin yalnızca cinsel birleşmelerini sağlayan mekanik bir araç olduğu anlatılmalıdır. Ayrıca penis uzunluğunun kısalır gibi görünebileceğini, duyumsamalarının değişebileceğini, bazen ameliyattan sonraki birkaç hafta boyunca boşalmanın zor ve gecikmeli olabileceği anlatılmalıdır. Protezin çeşitleri vardır, bunlar semirijit (yarı sert) ve şişirilebilir olarak ayrılır. Şişirilebilir olanlar daha fizyolojik bir sertleşme sağlar ancak mekanik problem gelişme riski daha fazladır. Buna karşın ağrı, enfeksiyon daha seyrek görülür. Sertleşme bozukluğunda penil enjeksiyon tedavisi nasıl yapılır? Sertleşme bozukluğunun tedavisinde ilaçların kullanımından sonra daha az kullanılmasına rağmen kavernoz cisim içine enjeksiyon tedavileri 1980’li yıllardan beri bilinmekte ve uygulanmaktadır. İlaçların kullanımının daha kolay olması ve etkin olması, ayrıca penisin içine iğne yapılmasının fikri birçok kişiyi rahatsız etmesi nedeniyle daha az kullanılmaktadır. Bu amaçla prostaglandin E1, papaverin, fentolamin kullanılmaktadır. En sık görülen yan etkiler uzamış sertlik ve peniste ağrı eğer sertlik 6 saatten fazla sürerse sağlık kuruluşuna başvurulmalı ve iğne ile boşaltılmalıdır. Sertleşme bozukluğunda hormonların yeri ve önemi var mıdır? Hormonlar az veya çok olarak sertleşme üzerine etkilidir. Tiroid bezinden üretilen tiroksin, pituiter bezden üretilen prolaktin, böbrek üstü adrenal bezden üretilen steroidler ve adrenalin, testisden üretilen testosteronun sertleşme üzerinde etkili olduğu bilinmektedir. Androjenler, erkek üreme sistemi ve ikincil cinsel karakterlerin gelişimini sağlar. Hipogonadal ( androjenlerin az üretilmesi durumu) erkeklerde gece sertleşmeleri azalır. Bu da androjenlerin sertleşme oluşmasında yardımcı rolde olduğunu gösterir. Sertleşme bozukluğunda testosteron düzeylerine düzenli aralıklarla baktırılmalı mı? Sertleşme sorunuyla başvuran bir erkekte testosteron düzeyinin bakılması yapılması gereken tanı araçlarından biridir. Testosteron daha çok cinsel isteği etkiler, ama dolaylı olarak sertleşme oluşmasında da etkisi vardır. Eğer testosteron düzeyi normal çıkmışsa cinsel istekte bir azalma yoksa düzenli olarak bakılmasına gerek yoktur. Ama testosteron düzeyi düşükse belirli aralıklarla bakılması gerekir. Sertleşme bozukluğu bulunan biri bu problemini cinsel partneriyle paylaşmalı mıdır? Sertleşme sorunu yaşayan birisi bunu mutlaka cinsel partneriyle paylaşmalıdır. Erkek sertleşme sorunu yaşar ve cinsel ilişkiden kaçınma olursa ve partnerine bunu açıklamazsa partner kendisine karşı ilgisiz olduğu düşüncesine kapılabilir, hayatında başka birisi olup olmadığı şüpheleri yaşamaya başlayabilir. Ayrıca cinsel terapi de çift olarak başvurduklarında ve çift olarak tedaviye alındıklarında daha başarılı olmaktadır. Sertleşme bozukluğu tedavisinde yaş sınırı var mıdır? Cinsel yaşam kişinin isteği, motivasyonu olduğu sürece devam eder. Bu sebeple tedavide de bir yaş sınırı yoktur.